یک روز که خواستم برای خواهرزاده ام داستان بخونم گفتم بزار از هوش مصنوعی کمک بگیرم. شروع کردم با هوش مصنوعی چت جی پی تی چت کردن و ازش خواستم یک داستان کوتاه جذاب بنویسه. اما یک داستانی نوشت که خیلی فرق داشت با چیزی که من مدنظرم بود و اصلا برای کودک ۵ ساله خیلی جذاب نبود و از کلمات خیلی سخت استفاده کرده بود! با خودم گفتم، خب حتماً یه جای کارم می‌لنگه که اینجوری شده. به هر حال، اون لحظه بود که فهمیدم پرامپت نویسی، یعنی همین دستور دادن به هوش مصنوعی، یه هنر واقعیه که اگه بلدش باشی، انگار کلید جادویی همه جوابای خوب رو تو دستت داری.
تو این مقاله قراره با هوش پلاس شیرجه بزنیم توی دنیای پرامپت نویسی و ببینیم چطور میتونی با چند کلمه ساده، چت‌بات‌ها رو مطیع خودت کنی. از هوش مصنوعی میتونی خیلی جاها استفاده کنی، از زندگی روزمره ات گرفته تا پروژه‌های کاری، قول میدم روشهای عالی یادت بدم که دیگه هیچ‌وقت جوابای بی‌ربط نگیری!
چرا پرامپت نویسی مهمه؟
تا حالا شده از هوش مصنوعی بپرسی “یک ایده بده” و اون یک ایده ای بده که اصلا تو حوزه تخصصت نیست. راستش، مشکل از اون نیست، از ما هست! پرامپت نویسی، یعنی یاد بگیری چطور با هوش مصنوعی حرف بزنی که دقیقاً همون چیزی رو بهت بده که می‌خوای. تو زندگی روزمره‌مون که پر از کارای ریز و درشته، این مهارت مثل نون شب واجبه.
فکرش رو بکن، از نوشتن یه ایمیل ساده تا حل کردن یه مسئله پیچیده، اگه پرامپتت رو درست بنویسی، انگار یه دستیار خفن داری که ۲۴ ساعته برات کار می‌کنه. هدف من تو این مقاله اینه که بهت نشون بدم چطور با چند ترفند، از چت‌بات‌ها بهترین نتیجه رو بگیری.
پرامپت نویسی هوش مصنوعی چیست؟
کامند چیه و چرا باید بلدش باشیم؟
پرامپت، کامند، همون دستور یا سؤالیه که به چت‌بات یا هوش مصنوعی میدی تا برات کاری رو انجام بده. مثلاً به جای اینکه بگی “یه چیزی بنویس”، میتونی بگی “یه داستان ترسناک ۲۰۰ کلمه‌ای درباره یه خونه قدیمی بنویس که برای سن بالای ۱۸ سال مناسب باشد”. تفاوتش اینجاست که پرامپت مثل یه نقشه راهه، ولی دستور معمولی فقط یه اشاره گنگ هست.
به نظر من، اگه پرامپت نویسی رو بلد باشی، انگار داری به هوش مصنوعی می‌گی “دقیقا اینجوری انجام بده که من میخوام!” وگرنه، خودت می‌مونی و جوابایی که هیچ ربطی به خواسته ات ندارن.
پرامپت نویسی چطور کار می‌کنه؟
چت‌بات‌ها، مثل چت جی‌پی‌تی، دیپ سیک، جمینی و … یه جورایی مثل مغزای دیجیتالن که با کلمات تغذیه می‌شن. تو یک پرامپت میدی به چت بات، اونا پرامپت رو تحلیل میکنن و بر اساس چیزی که یاد گرفتن، یک جواب می‌دن. حالا، اگه کلمات کلیدیت مشخص و دقیق باشه، مثلاً “توضیح ساده” یا “لحن طنز آمیز”، جوابشون هم همون شکلی می‌شه که تو می‌خوای.
شاید عجیب به نظر بیاد، ولی این ابزارا واقعاً به حرفات گوش می‌دن، فقط باید زبونشون رو بفهمی. کار با چت بات ها یک جورایی حس می‌کنم مثل حرف زدن با یک دوست باهوش هست که فقط بصورت دقیق باید منظورت رو بهش بگی!
پرامپت نویسی چه کارایی برامون داره؟
کاربرد در زندگی روزمره
تصور کن داری یه ایمیل مهم می‌نویسی و نمی‌دونی از کجا شروع کنی. یه پرامپت ساده مثل “یه ایمیل رسمی ۱۰۰ کلمه‌ای برای درخواست مرخصی بنویس” می‌تونه تو چند ثانیه کارت رو راه بندازه. یا مثلاً دنبال ایده برای شام امشب هستی؟ بپرس “با مرغ و سیب‌زمینی یه غذای سریع پیشنهاد بده”.
برای من که همیشه تو داشتن ایده برای تولید محتوا گیر می‌افتم، این ترفند مثل یه امداد غیبی هست. تو چی؟ تا حالا به این فکر کردی که چت‌بات چطور می‌تونه کارات رو سریعتر کنه؟
پرامپت نویسی برای چت جی پی تی و ابزارهای مشابه
اگه اهل خلاقیتی، میتونی بگی “یه شعر ۴ خطی درباره پاییز بنویس” و یه دفعه شاعر درونت بیدار شه! یا برای آموزش، مثلاً “گرامر حال ساده در زبان انگلیسی رو مثل یک معلم باحال توضیح بده”. جوابایی که می‌گیری انقدر جذابه که خودت هم تعجب میکنی.
به هر حال، این فقط یه ابزار نیست، یه جور راه برای زنده کردن ایده‌هاته. فکر می‌کنم با یک کم تمرین، خودت هم عاشقش می‌شی و میتونی تو خیلی از مسائل ازش کمک بگیری.
پرامپت نویسی در کسب و کار
تو دنیای کار، پرامپت نویسی می‌تونه معجزه کنه. مثلاً “یه متن تبلیغاتی ۵۰ کلمه‌ای برای یه محصول آرایشی (اسم برند) بنویس” یا “داده‌های فروش این ماه رو تو یه پاراگراف تحلیل کن”. حتی برای پشتیبانی مشتری، میتونی جوابای آماده بسازی که مشتریا رو راضی نگه داره.
نمی‌خوام دروغ بگم، اولش شاید سخت به نظر بیاد، ولی وقتی راه بیفتی، انگار یه تیم کامل پشتته!
چطور پرامپت‌های عالی بنویسیم؟
اصول اولیه نوشتن پرامپت خوب
برای اینکه چت‌بات دقیقاً بفهمه چی می‌خوای، باید واضح، کوتاه و هدفمند بنویسی. مثلاً به جای “یه متن بنویس”، بگو “یه متن ۵۰ کلمه‌ای برای تبریک تولد با لحن صمیمی برای دوستم بنویس”. اینجوری دیگه جای اشتباه نمی‌مونه.
به نظرم میاد این کار مثل سفارش غذا تو رستورانه؛ اگه بگی “یه چیزی بیار”، شاید سوپ بیاره که اتفاقا اصلا سوپ دوست نداری، ولی اگه دقیق بگی چی می‌خوای، غذای مورد علاقت رو اماده میکنن و میل میکنی!
نحوه نوشتن پرامپت چت بات
یه ساختار ساده برات دارم: زمینه + دستور + جزئیات. مثلاً: “من دانشجوی زبانم (زمینه)، یه پاراگراف درباره آب‌وهوا به زبان انگلیسی بنویس (دستور)، با کلمات ساده و لحن دوستانه (جزئیات)”. جوابش می‌شه یه متن خوب و روان که دقیقاً به دردت می‌خوره.
یه بار امتحان کن، مثلاً بگو “مثل یه آشپز ایتالیایی حرفه‌ای، یه دستور پخت پاستا بده، با ذکر مواد اولیه برای ۴ نفر”. نتیجه شو می‌بینی؟
آموزش پرامپت نویسی برای چت جی پی تی
یه ترفند باحال اینه که بهش نقش بدی. مثلاً “مثل یه معلم ریاضی، قضیه فیثاغورس رو توضیح بده” یا “مثل یه کمدین، یه جوک درباره گربه بگو”. برای تنظیم لحن هم بگو “با لحن جدی” یا “طوری که بچه‌ها بفهمن”.
شاید عجیب باشه ولی، اینجوری انگار داری با یه آدم واقعی حرف می‌زنی که میتونی مدل حرف زدنش رو عوض کنی! با دادن نقش به چت بات اون خودش رو جای اون شخصیت میزاره و جواب های غنی تر و بهتر تحویل میده.
اشتباهات رایج و چطور ازشون دوری کنیم
پرامپت گنگ مثل “یه چیزی درباره تاریخ” یا خیلی طولانی مثل “یه مقاله ۵۰۰ کلمه‌ای درباره تاریخ ایران با جزئیات کامل و منابع و…” فقط چت‌بات رو گیج می‌کنه. راه‌حل؟ ساده و مشخص بنویس، مثلاً “یه پاراگراف درباره انقلاب مشروطه با زبان ساده برام بنویس”.
به هر حال، باید تمرین کنید، اگر جواب مورد نظر رو نگرفتید، کافیه فقط پرامپتت رو یه کم تغییر بدید و دوباره امتحان کنید.
پرامپت‌های آماده برای کار با هوش مصنوعی
۵ پرامپت آماده برای شروع
اینجا چندتا پرامپت باحال برات دارم که همین الان تست کنی:
- “به عنوان یک داستان‌نویس، یک داستان ۱۰۰ کلمه‌ای درباره یک سگ گمشده در جنگل های گیلان بنویس، با یک پایان خوش.”
- “یک ایمیل ۵۰ کلمه‌ای برای تشکر از همکارم بنویس، با لحن صمیمی و دوستانه.”
- “به عنوان یک متخصص تولید محتوا، سه ایده برای پست اینستاگرام درباره سفر به قشم تو زمستون پیشنهاد بده.”
- “قوانین نیوتن رو مثل یه معلم با حال و شوخ طبع توضیح بده. و ۳ تا مثال برای درک بهتر بزن”
- “به عنوان یک متخصص بازاریابی، یک متن تبلیغاتی ۳۰ کلمه‌ای برای هدفون مدل (اسم برند و مدل) بنویس.”
کافیه اینا رو کپی کنی و ببینی چت‌بات چی تحویلت میده!
تحلیل پرامپت‌های موفق
بیا یک نمونه رو با هم بررسی کنیم: “مثل یه داستان‌نویس، یه پاراگراف درباره یه جنگل مرموز بنویس.” چرا این خوبه؟ چون نقش مشخصه (داستان‌نویس)، هدف واضحه (پاراگراف) و موضوع جذابه (جنگل مرموز). نتیجه؟ یه متن انبوه و پر از حس!
یه پرامپت دیگه: “سه نکته برای مدیریت زمان بگو، با لحن انگیزشی.” اینجا تعداد (سه)، موضوع (مدیریت زمان) و لحن (انگیزشی) دقیق گفته شده. به نظرت جوابش چقدر کاربردی می‌شه؟
سؤالایی که شاید ذهنت رو مشغول کرده
پرامپت نویسی رو از کجا شروع کنم؟
از چیزای ساده شروع کن، مثلاً “یه جمله درباره بهار بنویس” و کم‌کم پیچیده‌ترش کن.
چطور بفهمم پرامپتم به اندازه کافی خوب نوشته شده؟
اگه جواب چت‌بات دقیقاً همون چیزیه که می‌خوای، یعنی کارت درسته!
آیا پرامپت نویسی برای هر چت باتی جواب میده؟
بیشتر وقتا آره، ولی هر کدوم زبون خودشون رو دارن، پس یه کم باید باهاشون ور بری.
بهترین پرامپت برای گرفتن جواب خلاقانه چیه؟
بگو “مثل یک نویسنده خلاق، یک ایده عجیب برای فیلم پیشنهاد بده”. نتیجه‌ش غافلگیرت می‌کنه!
چطور با پرامپت نویسی وقت کمتری هدر بدم؟
واضح و کوتاه بنویس، مثلاً “یک پاراگراف درباره قهوه، با لحن صمیمی”، همین!
سخن پایانی، حالا نوبت شماست!
پرامپت نویسی فقط یه مهارت نیست، یه راه برای حرف زدن با آینده‌ست. یاد گرفتی که با وضوح، نقش دادن و جزئیات، چت‌بات‌ها رو به بهترین دوستت تبدیل کنی. حالا برو چند تا پرامپت بنویس و خودت نتیجه رو ببین!
تجربه‌ت رو تو کامنت‌ها برام بفرست، خیلی مشتاقم بشنوم چی درست کردی. همین حالا عضو خبرنامه ما شو تا هر هفته ترفندای جدید پرامپت نویسی رو تو ایمیلت ببینی! فراموش نکن اگر مطلب مفید بود با دوستانت به اشتراک بزاری و به این پست امتیاز بدی.
